Wat gebeurt er precies in de kas? 

Mensen kunnen er een kaarsje aansteken voor iemand die ze missen of iets waar ze om rouwen. Ze worden uitgenodigd om iets in het gastenboek te schrijven. Ook kun je op een lint te schrijven waar je dankbaar voor bent en het in een van de kerstbomen rondom de kas ophangen.  

De kas werd vorig jaar bezocht door mensen uit het hele land. AT5 maakte er een reportage over en het kwam op het NOS-journaal. Hoe verklaar je de aantrekkingskracht van dit project?  

Ik denk dat er in Nederland nog te weinig plekken zijn waar zo publiekelijk ruimte gemaakt wordt voor rouw. Rouw wordt toch vaak weggestopt. Mensen gaan nog wel naar een begraafplaats of praten erover in de kroeg, meestal pas als ze wat op hebben. Sommigen vinden er ruimte voor in een kerk. Terwijl de meesten rouw kennen. Juist in de moeilijkste periode van het jaar voor de rouwenden, de donkere dagen van december, zouden we er meer bij stil moeten staan. In coronatijd waren er misschien nog wel meer dingen om over te rouwen dan ooit: het verlies van gezondheid, vrijheid, werk, sociale contacten en helaas ook mensen die ons zijn ontvallen door corona. Terwijl er door de lockdown juist minder mogelijkheden waren om de rouw te uiten, publiek of privé. De glazen kas staat op een druk plein met veel winkels. Iedereen kan zien wat zich daarbinnen afspeelde en de kas is open voor iedereen. Het werkt enorm verbindend tussen mensen van allerlei religieuze en culturele achtergronden.  

Hoe kwam je op het idee om een kas neer te zetten op het Mercatorplein? 

Het begon met een concrete vraag van Antje Robbe die in de buurt van het Mercatorplein woont. Antje verloor haar dochter Hope vlak na de geboorte. Zij vroeg me of ik niet een plek voor rouw kon creëren. Door haar vraag realiseerde ik me hoe weinig taal, vormen en publieke ruimte we hebben voor rouw. Zo is het project ontstaan. Een van de belangrijkste dingen die ze zei was, dat we het in de kas niet moeten hebben over troost. Of mensen troost ervaren, kun je niet weten, je moet het niet pretenderen. Er is geen vaste route voor rouw, geen periode, geen regel. Ik heb zoveel van haar geleerd – iedereen die aan het project meewerkte heeft zoveel over rouw geleerd. 

Is er ook een connectie met de kas en de kerk? 

Er zijn zeker mensen die deze link leggen, ze vinden de kas lijken op een kerk waar je een kaarsje kunt branden voor een dierbare. Anderen zeggen dat ze het fijn vinden dat de kas er  is omdat ze niet zo snel een kerk zouden binnenstappen, bijvoorbeeld omdat ze niet gelovig zijn. Het transparante van de kas werkt drempelverlagend. Hij is geborgen genoeg én toch ook open genoeg. Misschien leuk om te vertellen dat één van de kaarsenstandaards uit de Krijtberg afkomstig is en de andere uit de Jeruzalemkerk. En er zijn veel vrijwilligers vanuit allerlei Amsterdamse kerken die helpen met het bemensen van de kas.  

Wie er behalve de kerken nog meer bij betrokken? 

We zijn heel blij met de samenwerking met het Culturele Verzamelgebouw Midwest en de steun van de vereniging van ondernemers rondom het Mercatorplein. Het is goed om te ervaren dat winkeliers blij zijn met wat we doen in, met en voor de buurt. Omdat er vorige winter nog een lockdown was, stonden we voortdurend in contact met de gemeente, de politie en ook de GGD over wat er wel en niet toegestaan was i.v.m. corona. Gelukkig mochten we de kas openhouden en uiteindelijk heeft stadsdeelvoorzitter Fenna Ulichki nog als vrijwilliger geholpen bij de kas.  

Hoe vind je het om in de rubriek Engel van Amsterdam te staan? 

Tsja, zo engelachtig voel ik mezelf niet. En het ‘vrede zij u’ is bij mij natuurlijk net zo vaak een aankondiging van onvrede, haha. Er zit vaak iets activistisch in mijn werk. Maar de kas ervaar ik wel een beetje als een engelachtig project. De kerstbomen staan echt te stralen, mensen zijn ontroerd. Veel mensen lieten weten dat ze hoopten dat de kas terug zou keren, als jaarlijks ritueel. Dat dit gelukt is, met dit jaar ook standplaatsen in Amersfoort en Ede, is echt fantastisch.  

Van 21 december 2022 t/m 1 januari 2023 is de Kas Rouwen en Vieren van 12 uur tot 20 uur geopend op het Mercatorplein in Amsterdam-West. Op 20 december is de opening van de kas om 19 uur op het Mercatorplein. www.rouwenenvieren.nl