‘Hiv is voor mij pure pech’

Vluchtelingen en migranten met hiv stuiten vanwege hun ziekte op vooroordelen en afwijzing door hun omgeving. Dat terwijl ze wat extra steun juist goed kunnen gebruiken. Stichting ShivA koppelt hen daarom aan ervaringsdeskundige vrijwilligers. Deze Positive Sisters en Brothers hebben een migratieachtergrond en zijn rolmodellen en sparringpartners bij levensvragen.

Na jaren als aids-pastor in Rotterdam gewerkt te hebben, richt theologe en predikante Inga Mielitz in 2001 Stichting ShivA op. ‘Dankzij fantastische medicijnen kunnen mensen met hiv tegenwoordig een heel lang en gezond leven leiden’, zegt Mielitz over de aanleiding. ‘Maar het menselijke, sociale aspect van de ziekte heeft nog een hele weg te gaan. Nog steeds associëren mensen hiv en aids allereerst met de dood en met seks, een taboeonderwerp. Het gevolg is dat mensen met hiv altijd rekening houden met negatieve en veroordelende reacties.’ En dan zijn er de grote vragen des levens, zoals over sterfelijkheid en het waarom van lijden, die na de diagnose hiv heel actueel worden.

Opbouwende gesprekken
Farida Howldar hoorde in 2005 dat ze hiv had. ‘Het duurde tot de tweede test voor ik dat feit wilde accepteren. Ik was in shock en wist me geen raad. Terwijl ik nota bene zelf met hiv-positieve druggebruikers werkte.’ Dat ze uiteindelijk heel positief omging met haar ziekte, is mede te danken aan de uitgebreide vrijwilligerstraining van Stichting ShivA. Howldar stopt haar inspirerende energie nu in haar rol als Positive Sister. Ze onderhoudt een halfjaar tot een jaar lang intensief contact met een hiv-positieve vrouw. Alle onderwerpen komen voorbij in de opbouwende gesprekken die ze voert: gezin, relaties, seks, werk, schulden, geloof en spiritualiteit.

Straf van God
Mielitz: ‘Voor mensen uit Afrika en de Cariben bepaalt hun geloof hoe ze omgaan met hiv. Ze zien de ziekte eerst als straf van God, vragen zich af waarom die over hen is gebracht. Ze worden depressief, met alle gevolgen van dien. Daarom praten we met hen binnen hun eigen denkkader over God en geloof. We vragen bijvoorbeeld of ze liever vasthouden aan de veroordelende dingen die ze in de kerk of moskee hoorden, of aan hun eigen beeld van Allah of God als liefdevolle ouder die het beste met hen voorheeft.’ Howldar: ‘Ik vertel ze dat hiv voor mij gewoon domme pech is en biedt ze zo een ander verhaal. Ik deel mijn ervaringen en verdiep op deze manier ons contact.’

Familie als vangnet
Howldar en Mielitz ervaren ShivA als een hechte familie waarin iedereen naar elkaar omkijkt. ‘We zijn allemaal migranten zonder bloedverwanten in Nederland’, zegt Mielitz, zelf afkomstig uit Duitsland. ‘In Afrikaanse en Caribische culturen is familie heel belangrijk, het is je enige vangnet.’ In die veilige omgeving komen Positive Sisters en Brothers openlijk uit voor hun seksualiteit – Afrikaanse lesbische en hetero-vrouwen, bi’s en gays zitten er zij aan zij tijdens activiteiten. Mielitz: ‘Ze krijgen hier de ruimte om zichzelf te zijn en geven die ruimte vervolgens ook aan anderen. Dat vind ik heel bijzonder.’

Blessings
Bij Stichting ShivA wordt een muur gesierd door een grote foto van vrouwenhanden. De kleurige armbanden vallen direct op. Ze zijn het product van een weekend voor Positive Sisters. In groepjes maakten vrouwen blessings in de vorm van gekleurde kralen. Zo droegen ze de zegenspreuken van hun mede-Sisters om hun pols mee naar huis. ‘De armbanden zijn een goed voorbeeld van een uiting van spiritualiteit waarbij iedereen zich thuis voelt’, zegt Mielitz. ‘ShivA is te divers om zich aan een bepaalde kerkelijke stroming of godsdienst te verbinden. Ons migrantenproject omvat christenen uit Afrikaanse pinkstergemeenten, mensen die hun voorouders vereren, atheïsten en moslima’s.’

Religie-overstijgend
Bij de retraites van de stichting, die veel autochtone deelnemers trekken, ligt religie juist gevoelig, vertelt Mielitz. Dat heeft zijn wortels in het verleden. Veel van de jonge homomannen met aids die Mielitz jaren geleden in Rotterdam bij hun sterven begeleidde, voelden zich erg gekwetst en uitgesloten door de christelijke kerken. Het is een van de redenen dat bij Stichting ShivA het hele spectrum van spiritualiteit, geloof en zingeving aan de orde mag komen. ‘Vaak schep ik een religie-overstijgend ritueel, geïnspireerd vanuit onze rijke kerkelijke traditie’, zegt ze en wijst naar de foto aan de muur. ‘Zo zijn de kralen in de armbanden eigenlijk niets anders dan een voorbedegebed.’

Lees meer over de missie en projecten van Stichting ShivA op shiva-positief.nl. ShivA staat voor: Spiritualiteit, hiv & Aids.

De Protestantse Kerk Amsterdam steunt de stichting al enkele jaren met diaconale collectes, de volgende is op zondag 6 mei. Uw bijdrage is ook welkom op NL 19 INGB 0007 4185 29 t.n.v. Stichting ShivA, Amsterdam.

Tekst: Harmen Brethouwer. Foto: Marloes van Doorn.