Kerk als ontmoetingsplek voor levensvragen
De Protestantse Kerk Amsterdam kent een aantal tienergroepen: plekken waar leeftijdsgenoten elkaar kunnen ontmoeten, lol kunnen maken in een veilige omgeving, en moeilijke dilemma’s aan bod kunnen komen. Jongeren zijn gebaat bij relaties met leeftijdsgenoten. Dat vraagt ook wat van de begeleiders: je moet feeling houden met de wereld waar jongeren in leven, en wat hen bezighoudt. Dan kunnen er mooie gesprekken ontstaan. Een geïnterviewde ziet dat ook: ‘het lijkt erop dat jongeren meer met elkaar spreken over het geloof of levensthema’s dan dat ik dat vroeger heb gedaan. Dat vind ik mooi aan de jonge generatie vandaag de dag.’
Een blik op de belevingswereld
Hierop voortbordurend komt ook de belevingswereld van jongeren ter sprake. Te beginnen met de onlinewereld, die voor jongeren net zo toegankelijk is geworden als de offlinewereld. Tieners en jongeren besteden veel tijd op hun telefoon of kruipen achter hun game-console. Het is een manier om met klasgenoten in contact te blijven, maar daardoor missen ze soms het contact met de ‘echte buitenwereld’, aldus een geïnterviewde ouder.
Ook werd gebruik van drugs en alcohol genoemd als iets waar jongeren vandaag de dag aan bloot staan. Er is veel beschikbaar en te krijgen, maar waar doe je wel of juist niet aan mee? Deze vragen hangen ook samen met wat sociaal wenselijk is. Hoe je vriendengroep of klasgenoten omgaan met alcohol, kan bepalend zijn voor hoe je dat zelf ook gaat doen. Kies je je eigen pad, of conformeer je je naar wat in je omgeving ‘normaal’ is? Dat alles kan behoorlijk wat druk geven.
Verbinding tussen de generaties
Levensvragen worden door mensen van alle leeftijden gesteld. De kerk kan een plek zijn waar jong en oud hun levensvragen met elkaar kunnen delen. Natuurlijk zijn er verschillen in welke vragen gesteld worden, en nog meer in hoe die vragen beantwoord worden. Maar de gezamenlijke zoektocht naar het goede leven, identiteit en geloven in de praktijk is universeel. Het is een verrijking als jong en oud naar elkaar willen luisteren en van elkaar kunnen leren.
Het verlangen om contact op te bouwen met de jongere generatie is onder de gesproken ouderen aanwezig. De geïnterviewde ouderen verlangen ernaar contact op te bouwen met de jongere generatie. Maar hoe doe je dat? Lukt dat überhaupt nog wel, misschien met professionele inzet bij nodig zoals een trainee?
Vaak lukt het nog wel om kinderen betrokken te houden, bijvoorbeeld met een kindermoment of als ze terugkomen van de kindernevendienst. Ook lukt het om rond de christelijke feestdagen projecten voor of met jongeren georganiseerd, bijvoorbeeld een kerstmusical. Toch werd door de geïnterviewden benoemd dat er over het algemeen minder aandacht is voor tieners en jongeren. Ook stelde iemand de terechte vraag of het aanbod dat voor deze doelgroep wordt georganiseerd wel écht voor hen is. Of willen wij als volwassenen vooral heel graag jongeren in de kerk krijgen?
Bijna alle geïnterviewden zijn het erover eens dat we met intentie de relaties tussen de generaties moetenbouwen. Daar kunnen verschillende activiteiten voor worden bedacht: gemeenteweekend, ‘podcastgesprekken’ voor in de kerk, ouder-tiener catechese, lunchvieringen of tienerdiensten. Ook helpt het om tieners en jongeren een taak te geven tijdens de dienst of organisatie van een activiteit. Een professional of jeugdouderling die dit thema blijft stimuleren is van belang om de intentie vruchtbaar te laten groeien naar een relatie tussen jongeren en ouderen. Het is daarbij helpend als de jongeren vanuit huis gestimuleerd worden om naar de kerk te gaan en mee te doen.
Betrokkenheid in de kerkdienst
In gesprek met de oudere generatie horen we over verschillende manieren waarop een kerk bewust kan werken aan intergenerationele verbinding. Tegelijkertijd is het een hobbelige weg. Het blijkt ingewikkeld te zijn om elkaar te ontmoeten: onderzoek laat zien dat jongeren minder waarde hechten aan een wekelijks kerkbezoek, terwijl dat voor de oudere generatie vaak vanzelfsprekend is. Welk momenten houden jongeren en ouderen dan over om elkaar wel (met enige regelmaat) te ontmoeten?
De kerkdienst is een thema waar veel vragen over te stellen zijn. Over de kerkdienst zijn veel vragen te stellen. Wat is de waarde van een kerkdienst en hoe kijkt de jonge generatie daarnaar? Mogelijk dat de boodschap of de vorm van een viering opnieuw betrokken moet worden op de levens van jonge generatie. Aan de andere kant zijn er ook gedachten dat de kerkdienst op latere leeftijd pas relevant wordt, en tieners nog een aantal jaren moeten wachten voordat zij deze ook gaan waarderen. Het zijn vragen die hardop gesteld worden, waarbij we moeten oppassen om niet het kind met het badwater weg te gooien.
Bottom-up: luisteren naar een nieuwe generatie
In het licht van In Bottom-up Kerk noemt Tabitha van Krimpen het belang van beginnen met het luisteren naar de jonge generaties. Als kerk mogen we een relatie aangaan met onze jongeren, hen leren kennen en een vertrouwde band opbouwen waarbij ruimte kan zijn levensvragen. Daarbij kunnen nieuwe vormen van kerk-zijn worden ontdekt. Wat betekent het om met nieuwe (jonge) ogen de Bijbel te lezen, na te denken over wat gebed kan betekenen in het dagelijks leven? En in welke vorm past dit, meer in de vorm van evenementen, of kan het tegenwoordig ook meer on-demand zoals veel jonge mensen hun media-content aangeboden krijgen?
Dit waardevolle gesprek kan alleen gevoerd worden als de generaties gelijkwaardig met elkaar om de tafel gaan. Het is de moeite waard om de uitnodiging naar de jongeren te doen en intentioneel te werken aan de onderlinge relatie, te verkennen welke vragen zij stellen en daar samen in te groeien. Want de kerk heeft veel te bieden en kan een warme ontmoetingsplek zijn voor alle generaties.
Verder sparren of een vraag? Mail jeugdwerkadviseur Koos van Beelen koos.vanbeelen@protestantsamsterdam.nl
