Het start in 2021 met een kleine veertig queer Amsterdammers met verschillende kerkelijke achtergronden. De Pride Pelgrims lopen sindsdien uit dankbaarheid voor wat bereikt is in kerk en samenleving, vieren diversiteit en roepen op tot ruimte voor verbetering, waar dat nog nodig is. De pelgrimage is een mix van lopen, vieren, uitwisselen, zingen, bidden en buiten zijn. Wandelend van buitengebied naar hartje Amsterdam lopen de pelgrims in etappes langs verschillende kerken, waar telkens een korte viering of gebed plaatsvindt voor de pelgrims. Zo verbinden de kerken zich met de missie van de pelgrimage: verbinden, zichtbaar zijn als queer-friendly kerk. De pelgrimage werd een groot succes, doordat er een verbinding ontstond tussen kerkelijk Nederland en de Pride. Kerken zetten belangeloos en hartelijk hun deuren open voor de pelgrims. Landelijke media-aandacht was groot en de deelnemers waren vanaf het begin enthousiast. Dus ook deze zomer is er een Pride Pelgrimage (meedoen? Zie kader).  

Match tussen wandelen en queer-bewustzijn 

Wandelend bezig zijn met geloof en queer-zijn is een goede match, vinden ook de deelnemers. Mart van de Kamp uit Gouda, lid van een gemeente met een Gereformeerde Bond-profiel binnen de Protestantse Kerk Nederland en vader van een trans dochter, vertelt over de pelgrimage: 

‘De vorm van samen wandelen levert altijd gesprekken op. Ik geloof in pelgrimeren als een manier om te lopen met jezelf of met anderen en je te bezinnen. De weg is een symbool voor het leven en er zijn allerlei stations onderweg, in dit geval kerken. Betekenisvolle plekken. De Pride Pelgrimage verbindt de omgeving met de stad. 

Er kunnen veel nuances zijn binnen je geloof in wat je goed vindt.

Verder loop ik mee omdat het onderwerp LHBTQIA+-acceptatie of liever -emancipatie mij aangaat. Het gesprek daarover mag in de kerk op gang gehouden worden. Er zijn moeilijke kanten aan, en deze pelgrimage trekt gemeenten uit hun comfort zone. Kerken denken vaak dat het bij hen geen probleem is, of vinden het hele onderwerp juist te ingewikkeld. Het gaat er bij dit thema overigens niet om dat je ‘alles maar goed vindt’, maar dat je de mensen laat zien waar het om gaat. Het hoort bij je pastorale verantwoordelijkheid om een weg te vinden in het onderwerp. Er kunnen veel nuances zijn binnen je geloof in wat je goed vindt.’ 

Ook Johanna van Dam, een jonge trans vrouw, ervoer dat het wandelen als activiteit meerwaarde biedt: ‘Ik had geen intentie om in het bijzonder zichtbaar te zijn als trans vrouw; ik was mijn hele leven al zichtbaar zonder dat ik begreep waarom. De Pride Pelgrimage is niet activistisch, en dat sluit goed aan bij wat ik zoek. We wijken misschien af van de hetero-norm, maar we zijn gewoon mensen die gezellig een wandeling maken.’ 

Regenboogvlaggen onderweg 

Op sommige plekken langs de route hangen mensen de Pride-vlag uit, en daardoor voelen de pelgrims tijdens het wandelen echt dat ze gewenst zijn. Johanna: ‘Extra bijzonder vond ik Monnickendam: daar had de kerk had de regenboogvlag gehesen en zong een Pride Choir voor ons. Het koor zong It’s raining men, en de leider van het koor noemde onze meelopende dominee een domigay. Reuze grappig. Onderweg voelde de groep als een vriendenclub, ook al hadden we elkaar die dag voor het eerst ontmoet.’
 

Kerk & queer? 

Johanna had een kerkelijke achtergrond waar het geen optie was dat een dominee bijvoorbeeld gay kon zijn. ‘Van die kerk heb ik me los gemaakt. Toen ik uit de kast kwam, kreeg ik het gevoel dat ik niet welkom en niet veilig was, dat de kerk me zou willen ‘genezen’ of bekeren. Deze periode viel samen met corona, waardoor het meer vanzelf sprak om niet meer naar de kerk te gaan. Ook liet ik me uitschrijven. Later ontdekte ik de gespreksgroep ‘transgender en geloof’ (van Transvisie, red.) 

Het was een grote stap, en ik heb vooraf de dominee gebeld om te vragen of ik echt welkom was.

Ze ging weer op zoek naar een kerk, want Johanna vindt wel graag verbinding met andere gelovigen. Bij een gemeenschap horen doet ertoe. Ze liep niet zomaar ergens binnen. ‘Het was een grote stap, en ik heb vooraf de dominee gebeld om te vragen of ik echt welkom was. Dat was zo. Alsnog was het spannend om opnieuw een kerk binnen te stappen. Gelukkig voelde ik me meteen welkom!’ 

Zoektocht 

Voor Mart en zijn gezin is het geloof een stevige basis. Toen zijn kind trans bleek te zijn, veranderde dat niets aan zijn geloof. Wel vroeg het om meer bewustzijn in de relatie. Met zijn kind, met de kerk, met het geloof. 

‘Wanneer je kind laat zien wie die is, heb je ook zelf een zoektocht te gaan. Ook in je geloof. Voor ons als ouders was het niet heel moeilijk in die zin, omdat we haar meteen accepteerden zoals ze was, ook al wisten we niet veel over wat het inhield om trans te zijn. Een themadag over transgender en geloof die juist toen georganiseerd werd door LKP (de landelijke koepelorganisatie van de christelijke LHBTQIA+-beweging, red.) hielp heel erg.  

In mijn eigen gemeente was er echt pastorale aandacht voor ons proces, maar op het moment dat mensen het hoorden, vonden sommigen er wel wat van. Dat botste ook wel eens. In het algemeen, buiten ons gezin, begint het gesprek over LHBTQIA+ in mijn kerk nu pas op gang te komen.’ 

Taak van de kerk 

Mart vindt dat de kerk als geen ander de taak heeft een gemeenschap te bieden. ‘Veel queer mensen kennen eenzaamheid en uitsluiting in hun proces van uit de kast komen en ontdekken wie ze zijn. Gemeenschap-zijn die ergens over gaat, een gevulde gemeenschap, dat hoort bij de core business van de kerk. Een goed gesprek vind je niet overal. Open zijn over pijn, verdriet en levensvragen, dat hoort bij de kerk. Daar heeft de kerk goud voor in handen. Vanuit de Bijbel, het evangelie, en de ervaring van kerk zijn, een dwarsdoorsnede zijn van de samenleving: diversiteit hoort daar wezenlijk in thuis.  

Kinderen van God 

‘De kerk kan een veilige plek zijn voor queer mensen, waar je met open armen ontvangen wordt,’ vindt Johanna. ‘We zijn allemaal door God gemaakt. Door mijn opvoeding is het begrip ‘we zijn allemaal kinderen van God’ eigenlijk te beladen om te durven zeggen, maar dat is wel wat ik geloof. Het maakt niet uit hoe je er uitziet en wie je bent, je komt niet voor jezelf in de kerk, maar om God te zoeken. Dit gaat nog niet in alle kerken in Nederland goed, maar ik denk wel dat dit is wat alle kerken zouden moeten doen. Jezelf-zijn hoort de basis te zijn.’ 

Zichtbaar zijn in verbinding 

Als de pelgrims op zaterdag in Amsterdam aankomen, sluiten ze aan op de Pride Walk (zie agenda). Mart: ‘Iedereen kent de botenparade, die trekt veel aandacht, maar de Pride Walk minder. Dat is een gedeelte waar het sterk draait om rechtvaardigheid, en dat vind ik een bijbels thema. Je staat ergens voor en gaat er de straat voor op. Voor minderheden, voor mensen die wereldwijd vervolgd worden; echt belangrijke thema’s om voor in actie te komen. Het zit de kerk in het bloed om voor rechtvaardigheid op te staan.  

Wat in Amsterdam gebeurt, straalt uit naar de rest van het land 

Deze twee wandelingen zijn verbonden door de Prayer voor Pride, een heel mooi moment waarin de Pride Pelgrimage zich invoegt in het verhaal van de brede en veelkleurige lhbt+-community. Je bent integraal onderdeel van de inhoudelijke kant waar de Pride over gaat. Iedereen is welkom bij die Prayer voor Pride. Ik zou mensen willen zeggen, uit welke kerk dan ook: wees erbij!’ 

Voor Mart is het duidelijk dat het belangrijk is om te blijven praten en zeker ook dingen te ondernemen. ’Wat in Amsterdam gebeurt, straalt uit naar de rest van het land.’ Daarom is het goed om in Amsterdam te laten zien waar je voor staat, ook al lijkt het hier misschien niet meer zo nodig.

Pride Pelgrimage 2024 

Dit jaar pelgrimeert weer een groep gelovige en queer(-supportive) wandelaars op 19 en 20 juli van Zandvoort door de natuur via Haarlem naar de Nassaukerk in de Staatsliedenbuurt in Amsterdam. Onderweg dienen verschillende kerken als pleisterplaats dan wel oase. Een route met op de eerste dag ruim twintig kilometer, en de tweede dag een kortere tocht, om te eindigen in de Nassaukerk. Daar vindt de Prayer for Pride plaats, van waaruit de pelgrimage aansluit bij de Pride Walk in hartje Amsterdam met ieder die dat wil. 

Wil je meelopen, meld je aan! Of voel je welkom om aan te sluiten bij een van de stops in een kerk, of bij het eindpunt op zaterdag 20 juli, de viering Prayer for Pride in de Nassaukerk. Meld je ook dan vooraf aan. 

Voor info, overleg en aanmelding neem je contact op met LHBTQIA+-predikant ds. Wielie Elhorst via wielie.elhorst@protestantsamsterdam.nl