De ‘alles-moet-kunnengeest’ eist een zware tol. Onder leiding van burgemeester Halsema is een nieuw offensief gestart dat deze maand zelfs The New York Times haalde: ‘Amsterdam leert toeristen om zich te gedragen’. Goed nieuws. Maar Amsterdammers zelf hebben ook nog huiswerk te doen.

Kerken hebben niet zo’n beste reputatie als het over vrijheid gaat, dat beseffen we. Dat verandert zodra we niet met onszelf aankomen maar met dat wat ons inspireert. Eén van de grote Bijbelse verhalen gaat over de exodus.

Een volk dat in Egypte onderdrukt wordt, gaat op weg in vrijheid. Dat klinkt goed. Maar eerst wordt er een tussenstop gemaakt bij de berg Horeb. Daar krijgt het volk twee stenen tafels vol geboden aangereikt. Amsterdammers waren wellicht gillend weggerend.

Waarom Israël niet? Omdat het niet een paar stomme, beperkende regels waren, maar doordachte richtingwijzers voor een goede samenleving. Vrijheid kan niet zonder fundament. We ervaren in ­Amsterdam dat het niet werkt als álles kan. Wat kan in die situatie ons vrijheidsideaal funderen en bezielen?

Drie Amsterdamse deugden
Onze stad is niet gefundeerd op tien geboden. Wel op drie ‘deugden’, zoals ze in het Amsterdamse wapen staan: heldhaftig, vastberaden, barmhartig. Wat kan er gebeuren als we ons daar nog wat meer naar gaan gedragen? Hoe kunnen we deze grote woorden toepassen op nu? We doen een poging.

Heldhaftigheid vraagt om moedige keuzes en impopulaire maatregelen, tegen ingesleten ­patronen in die de humaniteit van de stad en de veiligheid van groepen mensen bedreigen.

Seks tegen betaling of drugsgebruik zijn niet zomaar te verbieden. Maar als je auto’s en aardgas de stad uit krijgt, moet dat ook mogelijk zijn met andere dingen. Ons visioen is dat Amsterdam binnen tien jaar een stad zonder drugscriminaliteit en mensenhandel wordt.

Vastberadenheid vereist het ruime hart en de rechte rug waartoe wij elk jaar tijdens Dodenherdenking op de Dam in allerlei toonaarden worden opgeroepen. Vrijheid is pas duurzaam als we haar samen onderhouden.

Dat begint bij onszelf, bijvoorbeeld door mensen die anders denken en doen met respect te behandelen. En door er niet voor terug te deinzen om elkaar tot de orde te roepen als de vrijheden van de een ten koste gaan van die van de ander. Hand­haven dus.

Vriendelijke stad
En barmhartigheid, in een volle stad staan we letterlijk en figuurlijk snel op elkaars tenen. In overvolle stukken van het centrum moet sowieso iets gebeuren. We lezen in The New York ­Times over maatregelen die we in de­ Amsterdamse media nog niet eens hadden opgepikt. Wil een beschavingsoffensief richting toeristen echt werken, dan zullen we het met z’n allen moeten doen.

Tolerantie is een deugd die je op toeristen prima kunt oefenen. Onze stad is te mooi om niet met de rest van de wereld te delen. Wij gunnen onze bezoekers (expats, congresgangers, toeristen) een vrije, vriendelijke stad.

Waar dat echter ten koste gaat van Amsterdammers, omdat die te vaak geconfronteerd worden met de zuipende en kotsende ­vakantievierder, zal het stadsbestuur maat­regelen moeten nemen. Een rondje Singapore zou b. en w. op goede ­gedachten kunnen brengen. Ook dat is barmhartigheid.

Beschavingsoffensief
Als Amsterdammers zich wat meer heldhaftig, vastberaden en barmhartig opstellen, zien we veel kansen en slechts één probleem. Dat is dat toeristen, eenmaal thuis, vertellen dat je in ­Amsterdam, behalve grachten en vrij verkrijgbare cannabis, ook bovengemiddeld veel barmhartigheid, heldhaftigheid en vastberadenheid vindt.

Daar zou de populariteit van onze stad nog veel verder van kunnen toenemen. Alle reden dus om ook met dat andere beschavingsoffensief, dat zelfs in New York wordt opgepikt, krachtig door te gaan.