Kunst bij het kerkelijk jaar: kerst
Het leven van Franciscus van Assisi is verborgen in mythes en verhalen, onder andere over zijn visioenen en de wonderen die hij verrichtte.

Hij was een rijkeluiszoon, die afstand nam van zijn vader en voor armoede koos en zich dikwijls afzonderde in de natuur. Hij wilde Jezus navolgen en voelde zich sterk verbonden met diens lijden; zo sterk dat hij zelfs diens wonden – stigmata – overnam. Hij kon charismatisch preken zodat zelfs de vogels luisterden. Later ontstond de mythe dat hij in een stal was geboren. Hij zou ook degene zijn die de allereerste kerststal bedacht met echte mensen die het verhaal uitbeeldden, zodat de armen het met hun eigen ogen konden aanschouwen. De huidige paus is de eerste die de naam van Franciscus heeft aangenomen. Zijn beroemde encycliek Laudato Sí, over de omgang met de aarde, haalt de beginwoorden van Franciscus’ bekende Zonnegebed aan: ‘Wees geprezen, mijn Heer met al Uw schepselen, vooral door mijnheer broeder zon, die de dag is en door wie Gij ons verlicht.’

De vele gestalten van Franciscus spreken tot de verbeelding van grote kunstenaars. Lodovici Carracci (1555-1619) onderzocht de emotionele kant van religieuze  ervaringen. Hij schilderde het visioen van Franciscus, waarin Maria aan hem verschijnt en het kindje Jezus in zijn armen legt.

De schilder benadrukt het intens spirituele karakter van het visioen door het grote contrast tussen het hemelse licht van de zon rond Maria en het maanlicht in het nachtelijke duister.

Tekst: Peter Idenburg
Afbeelding: Rijksmuseum Amsterdam