’Hele generatie zonder besef van religie’

Het besef drong door dat de christelijke ethiek zeer belangrijk voor me is’, zegt journalist Yvonne Zonderop. Zelf ongelovig, maar gebiologeerd door de christelijke cultuur waar onze samenleving van doordesemd is.

‘Via de beeldende kunst ontdekte ik dat de Bijbelse verhalen mij raken. Dit had ik voor het eerst bij het beeld van de annunciatie van Leonardo da Vinci. Een paar jaar later overkwam het me weer bij een schilderij van El Greco. Toen begon ik te denken, de verbeelding van die verhalen spreekt tot mij.’ Het motiveerde haar om het boek Ongelofelijk, over de verrassende comeback van religie te schrijven. Een pleidooi om religie weer serieus te nemen als maatschappelijk verschijnsel dat betekenis geeft. ‘De belangstelling voor religie neemt toe, maar niet voor het kerkbezoek. Integendeel, er sluiten nog steeds veel kerken. Op korte termijn zie ik dat niet veranderen. Een hele generatie is zonder besef van religie opgegroeid en is daarmee een gedachtegoed kwijtgeraakt. De cultuur, de ethiek, de moraal. Dit gemis begint door te dringen en dat is van waarde vind ik. Je ziet het zelfs terug in de gevoelige snaar die Wilders en Baudet raken als ze zeggen dat onze cultuur in gevaar is. Zij gebruiken het als politiek wapen tegen de islam, maar dit gevoel leeft breder. Wij hebben iets verloren.’

‘Religie stamt af van het Latijnse woord religare, verbinden. Maar om te kunnen verbinden, heb je een basis nodig. Het is verdwenen uit het publieke domein. De kerken zijn daar ook debet aan geweest door teveel hun stempel te willen drukken op de manier waarop de verhalen verteld werden, via bijvoorbeeld de verzuilde publieke omroep. Dan word je vanzelf minder relevant. Ze hebben niet aannemelijk weten te maken dat ze ertoe doen.’

‘In het huidige neoliberale gedachtegoed is het hoogste wat je kunt bereiken je eigen autonomie. Maar bij het bereiken daarvan is deze vrijheid zonder geborgenheid een leeg begrip. Je ziet de jonge generatie dan ook naarstig zoeken naar geborgenheid in de vorm van gemeenschap. De behoefte aan rituelen en kaders neem toe. Ik zie gebeuren dat ze daarbij vanzelf op zoek gaan naar inspiratie om zich ook geestelijk te voeden. Ze willen gezien worden, zoals Natanaël in het Bijbelverhaal. De vraag is of de kerk er dan is. Onder de pioniers in Amsterdam zie ik wat dat betreft goede voorbeelden. Zij proberen buiten de zondagdiensten om de verhalen naar de mensen toe te brengen. In wezen zoals het vroeger was. De Oude Kerk bijvoorbeeld was veel meer een gemeenschapshuis dan een huis van gebed alleen op zondag. Maar terugkeer van religie is niet hetzelfde als terugkeer van de kerk. Daar is nog steeds teveel argwaan tegen. Daarom denk ik dat pioniers die op de scheidslijn opereren veel tijd moeten krijgen om te kunnen groeien.’ Yvonne Zonderop is gastspreker  tijdens de Nacht van de Bijbel.

Bijbeltekst van een Amsterdammer: journalist Yvonne Zonderop
‘Waar kent u mij van?’ vroeg Natanaël. Jezus antwoordde: ‘Ik had je al gezien voordat Filippus je riep, toen je onder de vijgenboom zat.’ ‘Rabbi, u bent de Zoon van God, u bent de koning van Israël!’ zei Natanaël. Jezus vroeg: ‘Geloof je omdat ik tegen je zei dat ik je onder de vijgenboom zag zitten? Je zult nog grotere dingen zien.’

Johannes 1:48-50

Tekst: Guido Attema