De afgelopen week vroeg ik steeds vaker aan mensen: welke emotie is op dit moment het sterkst bij je? De antwoorden verschilden: bang en onzeker, dankbaar voor wat ik nog heb, boos op onrecht dat ik voel, … Luisterend naar de antwoorden proefde ik vooral ook nog een andere emotie: machteloosheid. Steeds minder ruimte om nog zelf te kiezen, steeds meer overgeleverd aan de omstandigheden en maatregelen om die te beheersen. Twee uitspraken die ik las gaven me echter te denken. Je kunt altijd kiezen voor innerlijke vrijheid Allereerst moest ik denk aan een beroemde uitspraak van Victor Frankl, de Joodse psychiater die een nazi-kamp overleefde. In zijn boekje De zin van het bestaan schrijft hij: Alles kan een mens worden afgenomen, behalve één ding, de laatste van de menselijke vrijheden: het kiezen je eigen houding in de gegeven omstandigheden, het kiezen van je eigen weg. In de hel van de totale machteloosheid was dat wat hij leerde: ik kan kiezen om moed te houden, om lief te hebben, om mens te blijven. Dat geldt ook voor ons allen, nu: we zijn niet totaal machteloos, maar we kunnen onze houding bepalen, we kunnen kiezen voor een leven vanuit ons innerlijk, ons hart en onze ziel. De prijs van elke keuze Het tweede inzicht werd me gegeven door wat ik vandaag las bij Alexander Shaia. In zijn boek Heart and Mind deelt hij gedachten bij de lezing van het het lijdensverhaal van Jezus volgens Mattheüs. Dit evangelie was geschreven voor Joodse christenen in Antiochië, een kleine gemeenschap in tijden van diepgaande crisis en verandering. Mensen rondom Jezus reageren heel verschillend op de crisis van diens gevangenneming en kruisiging. Toewijding, verloochening, verraad, het was er allemaal. En dan schrijft Shaia: ‘In tijden van moeite en isolatie moeten er diepgaande keuzes worden gemaakt. Ben je bereid de prijs te betalen in het eren van de diepste overtuigingen van je hart? Of wil je de prijs van de schaamte betalen en ze verraden? De prijs van beiden is hoog, maar je móet kiezen.’ De ruimte van het hart In een tijd waarin de omstandigheden ons weinig keus laten hebben we wel de vrijheid om te kiezen voor ons hart. Dat is geen gemakkelijke keuze, want in ons hart leeft van alles: angst, onzekerheid, machteloosheid. Maar in ons hart vinden we ook de ruimte om ons te verbinden met wat groter is dan de omstandigheden: onze diepste identiteit, onze roeping, genade, vrede, onze naaste, God. In de volgende blog gedachten over hoe dat praktisch kan. Nu dit om bij stil te staan: de omstandigheden zijn overweldigend, maar ten diepste zitten we er niet in gevangen.