Op een zonnige dag maak ik een fietstocht van Amsterdam-Oost naar Amstelveen. Via de Zuidas en de Amstel kom ik in de polder terecht. Mijn reisdoel is stadsboerderij de Meent, die ruimte biedt aan verschillende maatschappelijke doelgroepen om zich verder te ontwikkelen.
De Meent werd in 2020 opgericht als gastvrije plek waar mensen zonder papieren en vrijwilligers samen werken aan het produceren van hoogwaardig, lokaal en duurzaam voedsel voor sociale projecten in de stad. Er is een tuin, er zijn bijna 250 kippen, veertien pasgeboren biggetjes en nog zo’n 32 hectare landbouwgrond. Het verbouwde voedsel gaat naar opvangcentra en inloophuizen, zoals het Wereldhuis voor mensen zonder papieren en de Schakel voor dak- en thuislozen. Er wordt ook mee gekookt voor de lunch, en deelnemers en vrijwilligers verdelen een stukje oogst onder elkaar. De Meent streeft naar het maximaliseren van maatschappelijke winst waarbij de medewerkers, vrijwilligers, partners en de natuur zelf allemaal een eigen positie mogen innemen.
IEDEREEN DOET MEE
Hoe dit in de praktijk gaat, zie ik goed tijdens mijn bezoek. Het bouwteam onder leiding van Heico Melis is bezig in de buitenkeuken. Iedereen doet mee. Benodigde materialen komen via de sloop van de oude woning op het boerenerf, bij de houthandel in de buurt, tweedehands via Marktplaats en als dit allemaal niet lukt van de bouwmarkt. Volgens Heico zijn ze tot nu toe bezig geweest om tijdelijke dingen te bouwen, maar kunnen ze nu weer bouwen aan duurzame dingen waarvoor de tijdelijke dingen een overbrugging waren. En hij vindt het mooi dat mensen voor wie eigenlijk geen plek is in de maatschappij toch een zinvolle daginvulling hebben. De deelnemers werken meestal meerdere keren per week op de Meent, waardoor ze structuur in de week krijgen en ruim de tijd hebben om zich hun taken eigen te maken. Het geeft de deelnemers een goed gevoel dat ze ergens aan kunnen bijdragen en via de boerderij vaardigheden opdoen, die nog van pas kunnen komen in de toekomst. De meeste vrijwilligers zijn er wekelijks en voelen zich erg betrokken bij de Meent.
ELK MENS EEN KOSTBAAR SCHEPSEL
Boer Marten Verdenius werd door de Amsterdamse Protestantse Diaconie gevraagd om deze boerderij te beginnen. De Diaconie helpt daar waar geen helper is, want elk mens is een kostbaar schepsel en is het daarom waard om een eigen plek in te nemen in de maatschappij. Zoals ook mensen zonder papieren, die vaak tussen wal en schip vallen. In het begin puzzelde boer Marten flink op de vormgeving van de boerderij. Het lukt steeds beter om de mensen die rondlopen bij de Meent ook daadwerkelijk een community te laten vormen.
Eugene is heer en meester in het kippenhok
"De diaconie helpt daar waar geen helper is"
Een plek waar iedereen zich thuis voelt en zich gewaardeerd weet. Het begint bij het geven van een stem aan iedere betrokkene. En soms kan dat betekenen dat iemand, met bijvoorbeeld een burn-out, juist niet bij alle vergaderingen aanwezig wil zijn waar besluiten worden genomen. Die ruimte is er ook. Ook het welzijn van de dieren heeft de voortdurende aandacht van boer Marten. De zeug die net bevallen is, loopt een beetje mank. Zij zal dus de komende tijd goed in de gaten gehouden worden.
VERSCHILLENDE AGRARISCHE OPLEIDINGEN
Met de kleine 250 kippen van de Meent is gelukkig alles goed. Eugene uit Ghana deed verschillende agrarische opleidingen in Barneveld en Wageningen. Vanwege de gevolgen van een ongeluk in Ghana combineerde hij zijn opleiding met medische behandelingen in Nederland. In Ghana had hij al ervaring opgedaan als landbouwadviseur. Maar zijn passie is toch het zorgen voor dieren, in het bijzonder voor de kippen. Hij vertelt dat de situatie in Ghana nauwelijks te vergelijken is met die in Nederland, waardoor hij lang niet alle opgedane kennis kon toepassen in zijn nieuwe thuisland. Maar eerlijk is eerlijk, Eugene is heer en meester in zijn kippenhok. Hij kijkt de kippen in de ogen om te checken of het goed met ze gaat en vervolgens laat hij de kippen eten uit zijn hand.
VOLOP IN VERBOUWING
Bij de Meent wordt volop gebouwd en verbouwd. Op het terrein zelf komt een kapschuur waar later een professionele keuken, kantine, houtwerkplaats, metaal- en techniekwerkplaats en kantoren worden ondergebracht. Nog een andere schuur gaat plaats geven aan een broedplaats met verschillende ateliers. Ook de boerderij zelf is in verbouwing, waar boer en beheerder Marten met zijn gezin gaat wonen. Straks is er ook plek voor bed-andbreakfastkamers. Daarnaast zijn er plannen om het dak van de buitenkeuken te vergroten.
"Het geeft de deelnemers een goed gevoel dat ze ergens aan kunnen bijdragen"
SAMEN ETEN
Het is tijd om te lunchen. Er wordt een warme maaltijd geserveerd met heerlijk pittige curry en een pastasalade. De zon is nog harder gaan schijnen en wekt op een bepaalde manier de indruk dat het altijd mooi weer is op de Meent. De werkers nemen plaats aan de picknicktafels en op de bankjes. Nederlands en Engels klinken door elkaar en een van de deelnemers, Sarah uit Oeganda, vertelt dat je in Afrika altijd als de moeder van je eerste kind aangesproken wordt. Ook als er daarna nog meer kinderen geboren worden. In Kenia had deelnemers- en vrijwilligerscoördinator Evelien Oosterom dezelfde ervaring. Ik vul aan dat dit ook een Koreaanse gewoonte is, die ervoor zorgt dat de eigen roepnaam van de moeder in kwestie dus vaak daadwerkelijk onbekend blijft. Tuinder Hanno Reeder steekt van wal over het teeltplan dat hij heeft gemaakt voor de tuin. Aan het prikbord hangt een enorm schema in allerlei kleurtjes met mysterieuze plantennamen. Daarin wordt per week weergegeven welk gewas waar geplant en geoogst moet worden. Op deze manier kan de kennis van Hanno uit zijn hoofd komen en overgedragen worden aan de rest van de medewerkers. Dit biedt groeimogelijkheden voor de medewerkers en ondertussen maakt Hanno zich daarmee ook weer wat misbaarder. Een win-winsituatie die typerend is voor de Meent.
MEDISCH ANTROPOLOOG
Projectleider van de Meent is Nicky Dankelman. Zij heeft een achtergrond als medisch antropoloog en was het al gewend om te observeren en te analyseren. Dat komt natuurlijk goed van pas in zo’n dynamische en diverse omgeving als de Meent. Van het boerderijleven had ze echter geen kaas gegeten. Maar toen boer Marten haar vroeg om het team van de Meent te versterken heeft ze geen seconde getwijfeld. Ze wist dat ze echt kon bijdragen aan de totstandkoming en doorontwikkeling van de Meent. Nog elke dag leert ze dingen bij en elke dag dienen zich weer nieuwe mogelijkheden aan. Nicky houdt zich vooral bezig met het opbouwen en versterken van de gemeenschap op de Meent. Ook bouwt zij aan het project, door het ontwikkelen van het leertraject en het aangaan
van nieuwe samenwerkingen.
Nog iemand die blij wordt van nieuwe samenwerkingen is ecologisch kunstenaar Thom Bindels. In zijn werk is naast schoonheid altijd een rol weggelegd voor het landschap en duurzaamheid. Hij heeft in samenwerking met het gezelschap Silbersee een opera gesitueerd in het landschap. Ook is hij een amfitheater aan het bouwen met natuurlijke materialen, waar uiteindelijk boeren en stedelingen met elkaar in gesprek kunnen gaan. Uiteindelijk droomt Thom ervan dat mensen zingeving ervaren doordat ze zich onderdeel voelen van het ecosysteem. Dat begint bij nog meer medekunstenaars die een plekje krijgen in de broedplaats en de community van de Meent.
Het is tijd om terug te fietsen naar Amsterdam-Oost. Maar Eugene laat me niet gaan zonder mij een dozijn eieren mee te geven die in de ochtend zijn gelegd door zijn gevederde vriendinnen. Verser en gastvrijer kan niet.
