De Kunstcommissie van de Protestantse Kerk Amsterdam inventariseert het religieus erfgoed van alle 19 wijkkerken. Er is een begin gemaakt met de Sloterkerk, Noorderkerk, Jeruzalemkerk, Westerkerk en Willem de Zwijgerkerk. Bijzondere monumenten, neem alleen al de Jeruzalemkerk. Niet alleen het gebouw maar al het meubilair, van het doopvont tot het houtsnijwerk van de kansel is door dezelfde architect ontworpen. Het meubilair in art déco stijl, het gebouw in Amsterdamse Schoolstijl. Het is de enige kerk uit die stijl die nog geheel intact is gebleven. Na de zomer komen twee andere bijzondere monumenten aan bod, de Keizersgrachtkerk en de Thomaskerk, allebei met een heel eigen architectuur. Later zullen ook de opgeslagen kunstwerken van kerken die gesloten zijn geïnventariseerd worden.
Samenwerking met Catherijne Convent
Voor dit project is samenwerking gezocht met het Catherijne Convent in Utrecht. Oorspronkelijk hield dit museum zich bezig met kunst uit het rooms-katholieke verleden, uit kerken en kloosters. Nu is daar de kunst uit protestantse kerken bij gekomen. Het Catherijne Convent is daarmee de grote speler op het
terrein van religieus erfgoed voor heel Nederland. De overheid ondersteunt dit financieel.
Monnikenwerk
De Protestantse Kerk Amsterdam legt nu via een digitaal programma van het Catherijne Convent de collectie vast zodat de Kunstcommissie weet wat er in huis is. Alles wordt beschreven, monnikenwerk, want het gaat om duizenden kunstvoorwerpen. Van avondmaalszilver, het oudste stuk is 17e eeuws, bordjes voor psalmen en gezangen, pentekeningen van kerkgebouwen, tot een echte Ferdinand Bol: ‘Het aanbieden van de geroofde tempelschatten door koning Cyrus aan de joden’. Een doek dat in bruikleen is bij Stichting de Nieuwe Kerk en binnenkort wordt uitgeleend aan het Dordrechts Museum voor de expositie ‘Werk, bid en bewonder; een nieuwe kijk op kunst en calvinisme’. Deze tentoonstelling is onderdeel van de herdenking Dordtse Synode 400 jaar. Behalve de Ferdinand Bol wordt ook een schilderij uit de Noorderkerk in bruikleen gegeven van Johan Bernhard de Hoog met hoge heren die aandachtig naar een preek luisteren.
Teruggevonden in een kast
Een andere topper uit de collectie is het schilderij ‘Het mirakel van Amsterdam’ van Corneliz van Oostsanen. Tot 1566 heeft het in de Heilige Stede gehangen, bij de beeldenstorm is het zwaar beschadigd.
Om vervolgens te verdwijnen tot het in de 19e eeuw werd teruggevonden in een kast in de Nieuwezijds kapel, op de plek van de Heilige Stede. Tot 1946 hing het in de consistorie van de Nieuwe Kerk. Daarna is het in bewaring gegeven bij het Rijksmuseum. In 1972 hing het op een tentoonstelling in het Amsterdam Historisch Museum. Zij hebben het sinds die tijd in de vaste collectie. Inmiddels is het doek gerestaureerd.
Kerncollectie
Als alles straks klaar is, over zo’n twee jaar, is de kunstcollectie van de Protestantse Kerk Amsterdam goed gedocumenteerd en maakt onderdeel uit van de kerncollectie van religieus Nederland. De collectie wordt opgeslagen in het depot van het Amsterdam Museum zodat de kunst ook goed bewaard zal worden.
