Hoe het begon 

Het straatpastoraat nam deze bakfiets destijds over van de Sociale Kruidenier (een supermarkt en ontmoetingsplek voor Amsterdammers met een krappe beurs, red). Hanna: ‘Ik wist in die lente van 2020 meteen dat ik de straat op moest om met de dak- en thuislozen (een thuisloze heeft nog wel een inschrijfadres, maar wisselt van slaapplek, red) in contact te blijven. De thuislozen mochten niet meer naar de inloophuizen komen, die waren in die tijd alleen voor de daklozen. Dus die liepen met hun ziel onder de arm over straat te zwerven, daarbij was de horeca veelal dicht, en koffie is sowieso vaak niet te betalen voor ze. Dan is een gratis kopje koffie heel welkom, om je aan te warmen. Omdat mijn normale werkzaamheden ook stil waren komen te liggen, ben ik samen met mijn collega Anne Bolhuis elke dag op pad gegaan met de Koffiets. Zo maakte de Koffiets een vliegende start.’  

Koffiets zonder fiets  

Wanneer Hanna en ik met elkaar spreken over de Koffiets, is het woensdag, dus normaal gesproken zou ze op stap zijn met de Koffiets. Maar helaas, de Koffiets is kapot en dus is het improviseren geblazen. Niet zo gek, met een tweedehands bakfiets die ruim 13.000 kilometer op de teller heeft staan. Vervelend is het wel. Hanna licht toe: ‘Een vrijwilliger en ik zijn met onze gewone eigen fiets naar het Oosterpark gegaan om koffie uit te delen.  

Zonder de Koffiets die herkenbaarheid geeft aan de mensen op straat voelt het toch wel raar om mensen zomaar een kop koffie aan te bieden. Het voelt dan kwetsbaarder. Als ik de Koffiets mee heb, dan fiets ik die gewoon ergens tussen en dat brengt heel veel positiviteit, de sfeer wordt meteen anders. Mensen zeggen dan dat ze me al zagen aankomen op de Koffiets, of ze komen zelf naar me toe voor een bakkie. We krijgen eigenlijk alleen maar positieve reacties. Laatst vroeg iemand mij of hij me even kon spreken omdat hij al jaren zonder papieren op straat leefde. En buurtbewoners of voorbijgangers zien wat we doen, complimenteren ons daarvoor en ik weet zeker dat ze dit met zich mee zullen dragen. Dat is het rimpeleffect van wat wij doen met de Koffiets.’ 

Laagdrempelig 

’De Koffiets biedt de koffie gratis aan en is echt vrijblijvend. In vroeger tijden moesten de armen naar de kerk komen voordat ze te eten kregen. Maar zo werkt het straatpastoraat niet. Hanna: ‘We proberen mensen niet te bekeren of hen iets op te dringen. Als mensen behoefte hebben aan meer, dan kunnen ze een volgende stap zetten. Ik zie het als mijn taak om aanwezig te zijn, beschikbaar te zijn en te luisteren. Dat is een bescheiden rol en soms vind ik dat ook wel moeilijk. Ik ben maar een van de velen. Aan de andere kant: laatst sprak ik iemand die onder de tunnel vlakbij metrostation Waterlooplein had geslapen. Hij zei tegen een voorbijganger, dat ik wel een goeie was. Zoiets is natuurlijk fijn om te horen!’  

Daar doe je het voor  

Het is prachtig als je hiermee iemand z’n dag kan maken, of soms zelfs iemand op een ander spoor kan zetten, vindt Hanna. ‘Ik geloof in de kracht van positiviteit en dat God hier doorheen kan werken, dat ik een instrument mag zijn van vrede, liefde en blijdschap. Dit werk geeft mij veel.’ Ook vrijwilligers die meefietsen met de Koffiets leren met andere ogen naar hun stad en buurt te kijken. Daarnaast leer je over je eigen beeld bij de dak- en thuislozen. Want, zo benoemt Hanna, waarom bied je iemand een kopje koffie aan? Blijkbaar vind je dat diegene er dakloos uitziet. Maar waarom vind je dat dan? Op deze manier krijg je ook de kans om je eigen mensbeeld te bevragen.’  

Illusie van zelfredzaamheid  

Er zijn veel vooroordelen over dakloosheid. ’We hebben wat ik noem een illusie van de zelfredzaamheid,’ geeft Hanna aan. ‘We denken al snel dat het iemand z’n eigen schuld is als die op straat terecht komt. Maar zoiets kan heel snel gaan en door allerlei ingewikkelde regelgeving is het ook niet makkelijk om hulp te krijgen. Er is bijvoorbeeld een enorme wachtlijst voor het krijgen van een postadres, dat weer nodig is om een uitkering en andere voorzieningen aan te vragen. Als we dit soort signalen krijgen, kunnen we dit ook weer doorgeven aan de instanties en ze aansporen om hun verantwoordelijkheid te nemen.   

En ik heb wel eens verhalen gehoord van buitenslapers, die de schuld kregen van de rommel in het park, terwijl dit veroorzaakt was door feestende jongeren. Het is blijkbaar makkelijker om iemand die op straat leeft daarop aan te spreken in plaats van een groepje feestvierders.’ 

Gelijkwaardige menselijkheid 

’Er was een dame in het Vondelpark die, anderhalf jaar nadat ze me had leren kennen, aangaf dat ze wel wat uitgebreider met me wilde praten,’ vertelt Hanna. ‘Ze had een huis toegewezen gekregen, maar had niet genoeg geld voor de inrichting. Dus had ze de allergoedkoopste verf gebruikt voor de vloer om maar iets op de vloer te hebben. Omdat ze van een uitkering moet leven, had ze ook niet genoeg middelen om de tuin te onderhouden. Met dat laatste waren de buren niet blij. Daarom vind ik het bijzonder dat ik een uitnodiging krijg om bij zo iemand thuis te komen.   

Ook was er iemand die de energietoeslag had gekregen en van dat geld een visje voor mij wilde kopen. Eerst voelde ik me bezwaard, want dat is natuurlijk wel een hap uit haar budget. Maar later bedacht ik, dat ze iets wil doen wat je normaal gesproken bijvoorbeeld met een vriendin doet. Ze wilde mij graag iets teruggeven, dus ik heb besloten om dat teken van dankbaarheid te ontvangen van haar. Het voelt alsof ik door mijn aanwezigheid iemands menselijkheid en zelfvertrouwen als het ware kan teruggeven.’ 

Oproep 

De koffiets is na reparatie voorlopig weer in de running. Gelukkig maar, want het bakkie troost vormt een lichtpuntje voor wie op straat leeft. Maar… de Koffiets is dringend aan vervanging toe, de reparatie kon de ouderdom niet verhelpen. Daarom nodigen we je uit om met een kleine bijdrage een vernieuwde Koffiets mogelijk te maken. Draag jij de Koffiets een warm hart toe? Laat dat zien met je donatie. Groot of klein, alles is welkom. 

Doneren: https://www.diaconie.org/doneer, vermeld in het opmerkingenveld dat het een gift is voor de Koffiets.