In elke editie van ADAM Magazine gaan mensen van twee verschillende geloofstradities met elkaar in gesprek over een relevant thema. Zonder een uitkomst als doel – maar puur om ons te verdiepen. Deze editie trappen we af met -en we raken er maar niet over uitgesproken- de liefde.
Wat betekent liefde? En hoe kun je naar liefde kijken vanuit wat jij gelooft? Marja en Jacquelien verkennen hun beelden van liefde ieder vanuit hun eigen geloof en ervaring.
Jacquelien: ‘Liefde is de kern van alle zingevingstradities. En ook God ís liefde. Over liefde spreken maakt het makkelijk om open te zijn voor iedereen.’
Marja: ‘Als je over de liefde wilt leren, ben je bij Jezus aan het juiste adres. Liefde is alles wat de wereld en het leven mooi maakt. Of, als het niet zo mooi is, het draaglijker maakt.’
Jacquelien: ‘Vind jij dat de liefde alles beter maakt? Ik weet het nog zo net niet. En er is niets dat zo veel pijn kan doen als de liefde.’
Marja: ‘Liefde maakt je kwetsbaar. En het kan moeilijk zijn om altijd vanuit liefde te handelen. Gelukkig kan ik inspiratie en wijsheid uit het geloof putten. Of eigenlijk: uit God. Als ik het even niet meer heb, krijg ik het als ik erom vraag.’
Jacquelien: ‘Hoe doe jij dat dan?’
Marja: ‘Door een schietgebedje bijvoorbeeld. Het helpt. Laat ik een voorbeeld noemen: ik had een meningsverschil met mijn man en ik vond toch echt wel dat God hem moest laten inzien dat hij ongelijk had (lacht). Nou, dat gebeurde niet meteen op de manier waarop ik dat bedacht had. Maar toch veranderde er daarna wel iets, weliswaar niet bij hem, maar bij mij. Ik kreeg meer geduld en inzicht in de situatie.’
Jacquelien: ‘Is dat dan door God gegeven of doen we het zelf? Ik vraag niet per se aan God, maar er is wel een soort weten dat we één zijn. Als we een gesprek hebben en ik herken mezelf in de ander, dan weet ik: oh ja, jij bent ik en ik ben jij. Dat noem ik het eenheidsbewustzijn. Maar misschien komt dit meer uit de esoterische hoek?’
Jacquelien Weel is pionier en programmamaker bij Zinnig Noord. In haar persoonlijke leven noemt ze zichzelf tantrika (beoefenaar van tantra). Hoewel ze officieel nog getrouwd is met haar vrouw, zijn ze niet meer in een liefdesrelatie. Ze hebben samen twee kinderen, waarmee ze bird nesten (de kinderen wonen in het huis, de beide ouders vliegen om beurten in en zijn er momenten samen). Als polyamoureuze vrouw heeft ze meerdere romantische relaties en probeert ze zich te laten leiden door de liefde en niet de maatschappelijke norm.
Marja: ‘In de kerk ben je allemaal gelijk en met elkaar verbonden. Daarmee bedoelen we wat jij zegt, maar we gebruiken er een andere taal voor. De terminologie is niet bij iedereen bekend en dat kan het lastig maken om elkaar te begrijpen. Maar als we het over de liefde hebben, en dus over God, dan vinden we elkaar.’
Jacquelien: ‘We lopen allemaal onze eigen weg om te leren wat liefde is. En dat kan in de loop van de tijd veranderen. Vroeger dacht ik dat iets liefdevol was, maar met de kennis van nu zou ik het anders doen. Met een oude vriendin bijvoorbeeld. Haar visie stond zo ver bij mij vandaan dat ik de vriendschap toen niet kon behouden.’
Marja: ‘Als je ouder wordt, leer je realistisch te zijn. Dat je verschillend kunt denken over andere dingen. Dat kan best spannend worden. Je kunt je af gaan vragen: is de liefde over? Of zijn we gewoon verschillend? Ken je de songtekst van Don Francisco? Hij zingt: ‘Love is not a feeling, but an act of your will.’ Deze zin kan een groot verschil maken.’
Jacquelien: ‘Hm, in het woordje will zit iets… iets doelgerichts ofzo. Maar ik herken het wel; leven vanuit liefde is een intentie.’
Marja: ‘In de Bijbel staat één: heb God lief boven alles, en twee: heb de ander lief zoals jezelf. Vroeger hoorde ik vooral het stuk over de ander liefhebben. Maar jezelf liefhebben staat dus net zo goed in dat grote gebod.
Jacquelien: ‘Veel mensen denken dat naastenliefde de opdracht is om jezelf weg te cijferen. Alsof je de hele tijd met anderen bezig moet zijn.’
Marja Sijpenstein is gemeentelid bij de Noorderkerk en manager bij Scharlaken Koord, een organisatie die zich inzet voor mensen in de prostitutie. Ze is al dertig jaar getrouwd met haar man. Samen hebben ze twee kinderen. Als moeder van twee geadopteerde kinderen uit Taiwan is ze min of meer gewend om zichzelf te moeten verantwoorden voor haar keuzes. Ze streeft ernaar dat ze die altijd maakt vanuit liefde.
Marja: ‘Kun je jezelf liefhebben? Dat kan vooral als je je geliefd voelt door God. Dat is het fundament. Een geruststellende gedachte: je hoeft het niet uit jezelf te halen. Mensen die niet in God geloven zien dat wellicht anders. Dan hangt het af van andere factoren; of ze zich geliefd voelen door hun ouders bijvoorbeeld. Ik zie veel ravage om mij heen, juist doordat de liefde ook moeilijk is. Ik werk met vrouwen en mannen in de prostitutie, die in hun jeugd vaak met misbruik te maken hebben gehad. Zij weten zich niet geliefd en het is een hele opgave voor hen om zich geliefd te kunnen voelen. Als zij God leren kennen zeggen ze vaak: hierdoor verandert alles. Dan weten ze zich ineens geliefd, ongeacht hun verleden.’
Jacquelien: ‘Het gaat om iets dat groter is dan jezelf. Voor mij is de liefde mooier zodra het met anderen is. Zelfliefde met jezelf is heel fijn, maar waar het uitgewisseld kan worden wordt het zo veel rijker. Dat is waarom we hier op aarde zijn, naar mijn idee.’
Marja: ‘Ik denk dat Gods liefde, dus de liefde an sich, grenzeloos is. Maar ik denk dat wij als mensen niet grenzeloos zijn. We doen elkaar pijn.’
Jacquelien: ‘Maar grenzen zijn niet statisch, zeker in de liefde niet. Het is spannend om dat te blijven onderzoeken. Ik heb een dynamisch liefdesleven (zie kader). Ik leg de hele tijd de vraag bij mezelf neer: is dit wat ik doe liefdevol? Ik zou die vraag ook bij God neer kunnen leggen, dat is abstracter.’
Marja: ‘Ik kan goed volgen wat je zegt. Het lijkt mij alleen wel gemakkelijker om met één partner te verbinden. Als het gaat om intimiteit, overgave en vertrouwen, denk ik dat het vrijwel is onmogelijk om dat met meerdere mensen te delen. Dat is ook één van de geboden in de Bijbel. Ik denk altijd dat die geboden er zijn omdat we zo in elkaar zitten, en dat we er daarom het meeste aan hebben als we die opvolgen. Maar goed, God kan overal mee uit de voeten, dat is het probleem niet.’
Jacquelien: ‘Je bedoelt het gebod ‘Gij zult geen overspel plegen’. Dat is iets anders. Dat gaat over trouw. En daar ben ik het mee eens. Juist als je intieme relaties met meerdere mensen onderhoudt, is het belangrijk om trouw te zijn aan jezelf en de ander, open te communiceren en eerlijk te zijn. Ik heb ook geleerd mijn ja een ja te laten zijn, en mijn nee een nee, zoals het in de Bijbel staat. Als ik jou goed begrijp, is het voor jou de beste keuze om te kiezen voor verbinding met één persoon. Dan stroomt de liefde het best en werkt God in je. Bij mij stroomt de liefde momenteel het best met meerdere geliefden.’
Marja: ‘Ik denk dat God ons inzet om de dingen te laten gebeuren die hij belangrijk vindt. Liefde en trouw lijken mij niet gemakkelijker in de praktijk te brengen bij de keuzes die jij maakt. Ik heb maar één relatie en daar moet ik al veel energie in stoppen. Laat staan meerdere.’
Jacquelien: ‘Ja, dat is gecompliceerd vanuit jouw perspectief. En soms ervaar ik het ook zo. Mijn ouders zijn vijfenvijftig jaar getrouwd en ik vind het prachtig om te zien hoe ze telkens hun weg vinden. Dat is zeker niet eenvoudig geweest. Ik ben blij dat ik me nooit beperkt voel door God. Onlangs was predikant Wielie Elhorst bij Zinnig Noord en hij vertelde dat er in de Bijbel niets te vinden is over hoe we dienen te relateren. Dat was wel fijn om te horen, toen voelde ik me toch wat minder apart.’
Jacquelien: ’In de Bijbel gaat het nooit over Jezus in een liefdesrelatie. Het gezin als hoeksteen van de samenleving zie ik bij hem niet terug. Maar goed, dat geeft dan ook ruimte voor eigen onderzoek.’
Marja: ‘Jezus wordt niet als seksueel wezen beschreven. Dat is wel zo prettig voor ons, zodat we allemaal aan hem kunnen relateren.’
Jacquelien: ‘Nou ja, dat zou je ook om kunnen draaien. Nu is seksualiteit belast met de nodige schaamte en schande.’
Marja: ‘De vraag is of we die schaamte en schande te wijten hebben aan de Bijbel of aan de cultuur. Het ligt aan de cultuur dat we over seks zwijgen of juist, op straat, van alles roepen. Maar in de Bijbel staat genoeg over seks, menstruatie, overspel, trouw. Neem het Hooglied; een expliciete seksuele lofzang, vol verlangen, op het lichaam van de ander. Ik weet nog dat ik dat als meisje met rode oortjes las. Ik zeg altijd: God heeft ons bedacht met alles erop en eraan, met ons hele lichaam, inclusief geslachtsdelen, met de bedoeling om ze te gebruiken, lijkt mij. En over die schande en schaamte gesproken: Rachab, een van de voormoeders van Jezus, was prostituee. God zegt: ‘laat haar een voorbeeld zijn voor ons allemaal.’ Hij heeft geen oordeel over haar gedrag, dat hebben wij, de mensen ervan gemaakt.’
Jacquelien: ‘De uitdaging zit hem erin dat we zien dat het goed en het kwaad in ons allemaal zit en dat we de polariteit omarmen. En we juist weer niet willen polariseren.’
Marja: ‘De liefde vraagt dat je eerlijk en helder voor je overtuiging uitkomt en het uitspreekt als je het niet met elkaar eens bent.’
Jacquelien: ‘Vanuit de intentie van de liefde. Dat verschillen er kunnen zijn, dat we daar samen mee kunnen zijn. En ook als we elkaar niet begrijpen, kunnen we nog steeds van elkaar houden.’
Fotografie: Marloes van Doorn
Met dank aan: Eye Bar Restaurant
